Κάθε χρόνο το οικονομικό περιοδικό Forbes δημοσιεύει τη λίστα με τους πλουσιότερους ανθρώπους του πλανήτη. Στη δεκαετία του 60, η λίστα αυτή είχε 140 άτομα. Το 2012 όμως στη λίστα μπήκαν λίγο πάνω από 1200. Για να συμπεριληφθεί κάποιος στη λίστα πρέπει να έχει καθαρή περιουσιακή θέση άνω του ενός δισεκατομμυρίου δολλάρια.
Παρόλαυτά, θα είχε ενδιαφέρον να δούμε λίγο πέρα και κάτω από αυτή την κλειστή ομάδα των 1200 ατόμων, δηλαδή τους λιγότερο πλούσιους, και κυρίως πώς η επιχειρηματικότητά τους και η κερδοφορία τους επιδρά στις οικονομικές εξελίξεις του πλανήτη. Να δούμε λίγο τις «τάσεις», τις διακυμάνσεις και τα ποσοστά των «απλών» εκατομμυριούχων αυτού του κόσμου, αυτών μέχρι τα …100 εκατομμύρια δολλάρια καθαρή περιουσιακή θέση. Σύμφωνα λοιπόν με την εταιρία μελετών Ledbury Research, η οποία ειδικεύεται στην καταγραφή των τάσεων και των δεικτών της πλουτοκρατίας, αυτή τη στιγμή υπάρουν 63.000 άνθρωποι σ’ όλο το πλανήτη με περισσότερα από 100 εκατ. δολλάρια προσωπική περιουσία έκαστος, και μάλιστα η κατηγορία αυτή έχει αυξηθεί κατά 29 τοις εκατό σε σχέση με το 2006, δηλαδή έχει αυξηθεί μεσούσης της οικονομικής κρίσης στο δυτικό κόσμο! Αναμένεται δε ότι θα διατηρήσει ανοδική τροχιά και στο μέλλον.
Εκτιμάται ότι μέχρι το 2050, σε μόλις 35 χρόνια από σήμερα, το παγκόσμιο οικονομικό κέντρο του πλανήτη εκπεφρασμένο ως θεωρητικό παγκόσμιο ΑΕΠ θα έχει μετατεθεί προς ανατολάς, κάπου μεταξύ Κίνας, Ινδίας και Ρωσίας. Παρόμοιες εκτιμήσεις συμμερίζεται και ο καθηγητής Οικονομικών Danny Quah στο London School of Economics ο οποίος είχε υπολογίσει στα μέσα της δεκαετίας του 1980 ότι το εν λόγω ιδεατό κέντρο βρισκόταν στη μέση του Ατλαντικού -μεταξύ δηλαδή ΗΠΑ-Δ. Ευρώπης.
Σήμερα έχουν καταμετρηθεί 18.000 εκατομμυριούχοι στην Νοτιοδυτική Ασία, Κίνα και Ιαπωνία, και ο αριθμός αυτός ξεπερνά ήδη τους 17.000 εκατομμυριούχους των ΗΠΑ ή τις 14.000 εκατομμυριούχους της Ευρώπης. Μέχρι το 2016, σύμφωνα με την Ledbury Research, η περιοχή της Ασίας θα έχει φτάσει τους 26.000 εκατομμυριούχους, ενώ αντίστοιχα οι ΗΠΑ θα έχουν 21.000 και η Ευρώπη 15.000.
Αξίζει να σημειώσουμε επίσης ότι οι ασιάτες δεκατομμυριούχοι -αυτοί δηλαδή με περιουσία από 10 μέχρι το πολύ 25 εκατομμυρία δολλάρια- είναι ήδη πολλαπλάσιοι των ευρωπαίων ομολόγων τους, ενώ αναμένεται να ξεπεράσουν τους αμερικανούς αυτής της κατηγορίας μέσα στην δεκαετία που διανύουμε. Αυτές οι εκτιμήσεις βεβαίως βασίζονται στην οικονομική ανάπτυξη των χωρών της ασιατικής ηπείρου. Πρέπει να διευκρινήσουμε ότι η ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας μιας χώρας δεν εγγυάται αυτομάτως την άμεση αύξηση των εκατομμυριούχων, αλλά την ενισχύουν μάλλον δύο άλλοι παράγοντες: η ταχύτητα της ανάπτυξης, και οι επιχειρηματικές ευκαιρίες για ευρείας εμβέλειας δημιουργία πλούτου. Με άλλα λόγια, μπορεί τα άτομα, μεμονωμένα, να γίνουν εκατομμυριούχοι μέσα από κληρονομιές, αποταμίευση και έξυπνη διαχείρηση των χαρτοφυλακίων τους, μοντέλο που παρατηρείται κυρίως στις δυτικές/ανεπτυγμένες οικονομίες, αλλά είναι στις αναπτυσσόμενες οικονομίες, όπως πχ αυτή τη στιγμή στις Ινδίες, την Κίνα, τη Βραζιλία ή τη Ρωσία, τη γνωστή ομάδα ΒRIC, όπου παρατηρείται το φαινόμενο της μεγάλης σώρευσης πλούτου μέσα από την επιχειρηματικότητα. Η Citi Private Bank προβλέπει ότι το μερίδιο της Β. Αμερικής και της Ευρώπης επί του παγκόσμιου ΑΕΠ θα περιοριστεί από το 41 τοις εκατό το 2010 σε μόλις 18 τοις εκατό το 2050, ενώ αντίθετα το μερίδιο της Ασίας θα αυξηθεί από το σημερινό 27 τοις εκατό στο 49. Μέχρι το 2020 η Κίνα θα έχει υπερκεράσει τις ΗΠΑ ως η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, θα δώσει όμως την πρωτιά στην Ινδία μέχρι το 2050.
Οι κατακλυσμιαίες αλλαγές που έχουν συμβεί στις εθνικές οικονομίες, τις δομές εξουσίας και τις κοινωνίες ανά τον κόσμο από την εποχή της κατάρρευσης της πρώην ΕΣΣΔ, έχουν δημιουργήσει ένα εντελώς καινούργιο οικονομικό περιβάλλον μέσα στο οποίο πρωτεύοντα ρόλο παίζουν οι αναδυόμενες αγορές. Τί σημαίνει όμως αυτό για τα παλιά γνωστά «οικονομικά κέντρα», όπως το Λονδίνο, η Νέα Υόρκη, ή η Φρανκφούρτη; Πώς θα μπορέσουν, αν μπορέσουν, να διατηρήσουν τη θέση τους ενόψει του αυξανόμενου ανταγωνισμού από πόλεις μέχρι χθες γεωοικονομικά «ανυπόληπτες»;
Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποίησε η Citi Private Bank για λογαρισμό της Ευρωπ. Τράπεζας Επενδύσεων, σχετικά με τις 120 σπουδαιότερες από πλευράς οικονομικής βαρύτητας πόλεις του κόσμου, τις 3 πρώτες θέσεις αναφορικά με το κριτήριο της ανταγωνιστικότητας κατέλαβαν το Λονδίνο, η Νέα Υόρκη και η Σιγκαπούρη. Όμως, με βάση το κριτήριο της ανάπτυξης του ΑΕΠ, το Πεκίνο περνάει πρώτο.
Τί κάνει μια πόλη – υποψήφιο παγκόσμιο οικονομικό κέντρο; Ο πιο σημαντικός παράγοντας είναι οι άνθρωποι της ίδιας της πόλης, ο δυναμισμός τους, η ευελιξία τους. Πέρα όμως από το έμψυχο δυναμικό, και σύμφωνα με την Έκθεση του 2011 του Οίκου Mercer για την ποιότητα ζωής, (http://www.mercer.com/press-releases/quality-of-living-report-2011) μεταξύ των ευρύτερων κριτηρίων που φτάνουν τα 39, κατηγοριοποιούμενα σε 10 διακριτές ομάδες, και λειτουργούν είτε ελκυστικά, είτε απωθητικά στην κρίση των επιχειρηματιών και των επενδυτών για την επιλογή της πόλης όπου θα ήθελαν να ζήσουν ή να επενδύσουν, συγκαταλέγονται η κοινωνική και πολιτική σταθερότητα, το ευνοικό νομοθετικό επενδυτικό πλαίσιο, το χρηματοτραπεζικό σύστημα, η ατομική ασφάλεια, η τεχνολογική καινοτομία, οι Τέχνες και η καλλιτεχνική πρωτοπορεία, οι αθλητικές εγκαταστάσεις, η ποιότητα περιβάλλοντος, η επάρκεια, φιλικότητα, και ταχύτητα συγκοινωνιών και επικοινωνιών, οι δημόσιες υπηρεσίες, η ελευθερία της έκφρασης, οι δείκτες της εγκληματικότητας και η αστυνόμευση, το εκπαιδευτικό σύστημα (διεθνή σχολεία), η ποικιλία των υποδομών αναψυχής, οι υποδομές υγείας, η αγορά ακινήτων, το φυσικό περιβάλλον (κλίμα, έκθεση σε ή προστασία από φυσικές καταστροφές, όπως σεισμοί, τυφώνες, τσουνάμι κλπ).
Είναι λογικό κι επόμενο να θέσουμε το καίριο ερώτημα: τί κάνουν οι Δήμοι των πόλεων αυτών για να τις καταστήσουν παγκόσμια γεωοικονομικά κέντρα, προσελκύοντας επιχειρηματίες, επενδυτικά κεφάλαια, ανθρώπινους πόρους; Πώς κεφαλοποιούν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της πόλης τους, ή δημιουργούν άλλα, ex nihilo, τα οποία στη συνέχεια λανσάρουν ως «εξαγώγιμο προιόν» στις διεθνείς αγορές; Τα ανωτέρω κριτήρια σχετικά με την ποιότητα ζωής είναι εξαιρετικά σημαντικά για έναν ακόμη λόγο που δεν μας έρχεται στο νου άμεσα: λειτουργούν ως δείκτες για τον υπολογισμό επιδομάτων στα μισθολόγια των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται διεθνώς. Δείτε το με ένα απλό παράδειγμα: εάν η Πειραική Πατραική επιθυμούσε να δραστηριοποιηθεί στη Βαλκανική ή τη Μέση Ανατολή με υποκαταστήματα, επανδρωμένα με ελληνικό στελεχειακό προσωπικό «εκτός έδρας» σε στάθμη υποδιευθυντή και άνω, προφανώς και θα ήθελε να γνωρίζει την κατάταξη των Τιράνων, της Σόφιας, του Βουκουρεστίου, των Σκοπίων, του Καίρου ή της Βηρυττού, ώστε να εντάξει τα μισθολογικά κόστη, τα κίνητρα, τυχόν αντισταθμιστικά επιδόματα και τις άλλες σχετικές δαπάνες και παροχές στον ευρύτερο επενδυτικό της σχεδιασμό, που εντέλει θα καθόριζε, μεταξύ όλων των άλλων επενδυτικών κριτηρίων και μεταβλητών επενδυτικού ρίσκου, την τελική απόφασή της εάν θα δραστηριοποιείτο στην α ή τη β ξένη αγορά.
Σύμφωνα με την Έκδοση Μέρσερ, επί συνόλου 220 πόλεων παγκοσμίως, η Αθήνα έχει το χειρότερο δείκτη δυτικοευρωπαικής πόλης -στην 84η θέση-, μόλις μία θέση πιο πάνω από την χειρότερη «ανατολικοευρωπαική» Βαρσοβία -που βρίσκεται στην 85η .
Τις επόμενες δεκαετίες πόλεις όπως το Σάο Πάολο, η Σανγκάη, η Κωνσταντινούπολη, το Μεξικό εκτιμάται ότι θα έχουν μετατραπεί σε παγκόσμια οικονομικά κέντρα. Ας πάρουμε το παράδειγμα της Σανγκάης. Στη δεκαετία του 1980 δεν είχε κανένα ουρανοξύστη, σήμερα είχε διπλάσιο αριθμό απ τους ουρανοξύστες της Νέας Υόρκης. Παράλληλα έχει το μεγαλύτερο λιμάνι του κόσμου για πλοία τύπου κοντέινερ, τα ταχύτερα τραίνα του κόσμου, και το μακρύτερο δίκτυο μετρό, ενώ εκτιμάται ότι ο πληθυσμός της πόλης θα φτάσει τα 50 εκατομμύρια κατοίκους μέχρι το 2050. Για να γίνει μια πόλη όμως «παγκόσμιο οικονομικό κέντρο, δεν φτάνουν μόνο οι οικονομικοί δείκτες, αλλά σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και το ίματζ της πόλης, η μυθολογία της, η αναγνωρισιμότητά της ως σύγχρονο πολιτιστικό προιόν. Ένα μεγάλο μέρος της αίγλης του Λονδίνου, της Νέας Υόρκης, ή του Παρισιού πατάνε ακριβώς πάνω στην καλλιέργεια και τη διατήρηση αυτού του πολιτιστικού μύθου, που λειτουργεί ως διαφημιστικός κράχτης. Η Σανγκάη συγκαταλλέγεται επαξίως μεταξύ αυτών των πόλεων, και είναι η μόνη πόλη της Κίνας πέρα απ το Πεκίνο με τουριστική μυθολογία που γεννήθηκε μέσα απ τους μεγάλους εμπορικούς θαλάσσιους δρόμους του 19ου αιώνα. Η Σανγκάη είναι αυτό που λέμε στην εμπορική/καταναλωτική αργκό, «μάρκα», σε αντίθεση με τη Γενεύη, ή την Φρανκφούρτη. Αναμένεται λοιπόν ότι νέες γενιές επιχειρηματιών με φιλοδοξίες, αλλά και πάσης φύσεως τυχοδιώκτες, εστέτ, οραματιστές θα θελήσουν να αφήσουν το στίγμα τους στην Σανγκάη, ή να ξεκινήσουν από κει ή να ζήσουν εκεί το δικό τους «όνειρο». Ο εκκεντρικός Φιλέας Φόγκ, δια χειρός Ιουλίου Βέρν στο Γύρο του Κόσμου σε 80 ημέρες, δεν παρέλειψε να την επισκεφθεί.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του The Wealth Report 2012, μεσοπρόθεσμα, η παγκόσμια οικονομία ενός πολυπολικού κόσμου θα καθορίζεται σε σημαντικό βαθμό από καμιά 30αριά τέτοιες μεγαλουπόλεις, οι οποίες θα επιμοιράζονται μεταξύ τους την παγκόσμια οικονομική ισχύ, με την έννοια ότι θα διατηρήσουν την υπάρχουσα και θα προσελκύσουν την αναδυόμενη παγκόσμια πλουτοκρατία. Έναν κόσμο όπου η πόλη ως πολιτικοοικονομική οντότητα θα γίνεται όλο και πιο ισχυρή και σπουδαία σε σχέση με το κράτος εντός της οποίας βρίσκεται. Οι πόλεις αυτές τείνουν ήδη να «εξειδικεύονται» σε διαφορετικούς τομείς κι εκφάνσεις της οικονομικής δραστηριότητας με απότερο στόχο τη βέλτιστη δυνατή απόδοση, και την παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών και αγαθών, όχι μόνο σε επίπεδο ατομικού καταναλωτή, αλλά πρωτίστως σε επίπεδο εταιριών-πελατών. Εταιρίες δηλαδή που παρέχουν υπηρεσίες και προιόντα σε εταιρίες.
Όπως και σήμερα, εξειδικεύονται αντίστοιχα Λονδίνο, Νέα Υόρκη και Παρίσι, που αποτελούν τα τρία παγκόσμια κέντρα των χρηματαγορών, χωρίς να βρίσκονται σε αντιπαλότητα ή ανταγωνισμό. Αντιθέτως συνυπάρχουν αρμονικά ακριβώς γιατί ειδικεύονται σε διαφορετικού τύπου αξιόγραφα ή χρηματοπιστωτικά προιόντα. Άλλωστε αυτή η προσέγγιση δια της εξειδίκευσης δεν είναι καθόλου νέα, αντιθέτως παραπέμπει σε μια απ τις κλασικότερες οικονομικές θεωρίες: τη θεωρία του συγκριτικού πλεονεκτήματος που εκπόνησε στις αρχές του 19ου αι. ο βρετανός οικονομολόγος. Ντ. Ρικάρντο, ο οποίος είχε αποδείξει με τα βιομηχανικά δεδομένα της εποχής του βεβαίως, ότι η μεν Αγγλία είχε συμφέρον να εξειδικευθεί στα υφάσματα, ενώ η Πορτογαλία στην οινοπαραγωγή.
Σε κάθε περίπτωση, η πρόβλεψη ποιες πόλεις θα καταστούν παγκόσμιες οικονομικές πρωτεύουσες τα επόμενα 20 ή 30 χρόνια δεν είναι μια απλή άσκηση οικονομικών. Το βασικό τους χαρακτηριστικό όμως είναι η διαδικτύωση και ο επιμερισμός ειδικοτήτων στο παγκόσμιο οικονομικό γίγνεσθαι. Είναι ένα φαινόμενο που ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και σήμερα αποτελεί μια πολύ σημαντική υποδομή της παγκόσμιας οικονομίας: ο συνασπισμός μεγαλουπόλεων, ή αν θέλετε, η δημιουργία αξόνων μεταξύ τους. Οι μεγαλουπόλεις που συνεργάζονται επί πάσης οικονομικής δραστηριότητας και επιχειρηματικότητας αποκτούν μεγαλύτερο ειδικό βάρος στην παγκόσμια γεωοικονομία απ’ ότι οι χώρες τους. Πολυεθνικές εταιρίες που, όπως προείπαμε, εξειδικεύονται στην πώληση υπηρεσιών και αγαθών όχι προς ιδιώτες καταναλωτές, αλλά προς άλλες εταιρίες-πελάτες έχουν κάθε λόγο να χαρτογραφήσουν αυτές τις μεγαλουπόλεις, στις οποίες εγκαθίστανται όλο και περισσότερα κεφάλαια, τόσο υλικά, και ανθρώπινα κεφάλαια. Θα είναι νέες δυνητικές »αγορές» στις οποίες θα θελήσουν να επεκταθούν.
Με χρονικό ορίζοντα μέχρι το 2050, οι πόλεις – παγκόσμια γεωοικονομικά/γεωπολιτικά κέντρα αυτού του τύπου εκτιμώνται ως εξής:
· Ουάσιγκτον, Νέα Υόρκη, Σικάγο: και οι 3 μαζί είναι γεωοικονομικά σπουδαιότερες απ τις ΗΠΑ ως κράτος. Το Σικάγο αναδύεται ταχύτατα ως οικονομικό/πολιτικό κέντρο, πόλη που δεν παρέλειψε να επισκεφθεί ο Πρόεδρος της Κίνας Hu Jintao, κατά την επίσκεψή του στις ΗΠΑ το 2011.
· Πεκίνο, Χονγκ Κονγκ, Σανγκάη: το πρώτο είναι η γραφειοκρατική/πολιτική πρωτεύουσα της Κίνας, και το Χ.Κ. ο εμπορικός ομφάλιος λώρος με τον υπόλοιπο κόσμο, ενώ η Σανγκάη μετατρέπεται ταχύτατα σε πρωτοπόρα βιομηχανική και τραπεζική πρωτεύουσα
· Βερολίνο, Φρανκφούρτη: κέντρο της ισχυρότερης οικονομίας εντός της ΕΕ το Βερολίνο, και έδρα της Κεντρικής Ευρωπαικής Τράπεζας η δεύτερη, σχηματίζουν την γεωοικονομική ραχοκοκκαλιά της ΕΕ. Εάν δεν υπήρχε ΕΕ, καμία εκ των δύο πόλεων δεν θα ήταν τόσο σημαντική γεωπολιτικά, σε παγκόσμιο επίπεδο.
· Βρυξέλλες: η διοικητική πρωτεύουσα της ΕΕ. Όλα τα θεσμικά όργανα έχουν την έδρα τους εκεί. Σε άξονα με το Στρασβούργο και το Λουξεμβούργο. Επίσης, έδρα του ΝΑΤΟ.
· Σάο Πάολο, Ρίο ντε Τζανέιρο, Μπραζίλια: ένας απ’ τους παγκόσμιους αναδυόμενους γεωοικονομικούς άξονες και αντίπαλο δέος της Κίνας. Η Brazilian Development Bank είναι πλουσιότερη απ’ την Παγκόσμια Τράπεζα και η οικονομική της επιρροή είναι σε σταθερή άνοδο.
· Κάιρο, Βηρυττός: είναι οι δύο πόλοι που αναμένεται να δώσουν μέχρι το 2050 νέο νόημα στη Μέση Ανατολή ως γεωοικονομικό πόλο. Αμφότερες πόλεις με ισχυρή μυθολογία-αίγλη (Levant), πολιτικο-οικονομικά δίκτυα προς κάθε κατεύθυνση και, αναφορικά την Αίγυπτο, αναδυόμενη οικονομία.
· Κωνσταντινούπολη, Άγκυρα: εμπορικό πέρασμα Ανατολής/Δύσης και Βορά/Νότου, είναι η οικονομική πρωτεύουσα, σε άξονα με το διοικητικό/στρατιωτικό κέντρο της Τουρκίας. Ισχυρή μυθολογία-αίγλη για την πρώτη.
· Γενεύη, Βιέννη, Ναιρόμπι: και οι τρεις πόλεις έχουν «κρίσιμη μάζα» σε επίπεδο διεθνών οργάνων και θεσμών σχετικών με κοινωνικά ζητήματα και ζητήματα Δικαίου. Το Ναιρόμπι αναπτύσσεται ταχέως σε μια εξίσου ταχέως αστικά αναπτυσσόμενη Νότια Αφρική. Μπορεί αυτές οι πόλεις να επισκιάζονται από τα προηγούμενα οικονομικά μεγαθήρια, όμως αναμένεται να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στους τομείς της δικής τους εξειδίκευσης παγκοσμίως.
Όμως θα επανέλθω λίγο στα καθ΄ημάς. Άλλες είναι παγκόσμιες τεχνολογικές «πρωτεύουσες» όπως το Σαν Φρανσίσκο με την Σίλικον Βάλει, ή εκπαιδευτικές πρωτεύουσες όμως το Άαχεν που έχει ένα απ’ τα καλύτερα Πολυτεχνεία του κόσμου, χώρια το Παρίσι με τα 14 πανεπιστήμια, ή το Λονδίνο με το London School of Economics, άλλες είναι καλλιτεχνικές πρωτεύουσες, όπως η Βιέννη, το Παρίσι, η Μόσχα, άλλες είναι πρωτεύουσες της μόδας, όπως το Μιλάνο, η Νέα Υόρκη και το Παρίσι, ή πρωτεύουσες του αθλητισμού, της γαστριμαργίας, της ναυτιλίας όπως το Άμστερνταμ, το Αμβούργο ή η Αμβέρσα, του τουρισμού, και άλλων τομέων ων ουκ έστι αριθμός.
Πόλεις με συνειδητοποιημένες εντόπιες ελίτ και εξίσου συνειδητοποιημένους ψηφοφόρους, με υποψήφιους δημάρχους με όραμα, φιλοδοξία, εξωστρέφεια, δυναμισμό, στοιχειώδη αξιοκρατία, αποτελεσματικότητα, οργάνωση και σχεδιασμό. Πόλεις και δήμους που αντιλαμβάνονται τί σημαίνει να είσαι μεγαλούπολη στο παγκόσμιο χωριό, που διεκδικούν κομμάτι απ’ την πίτα του παγκόσμιου πλούτου, γιατί έτσι διασφαλίζουν έσοδα, που τα μετατρέπουν σε περαιτέρω υποδομές για την προσέλκυση ακόμη περισσότερων επενδυτών και παράλληλα για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών, ή έστω ενός επαρκούς ποσοστού των πολιτών τους, διότι και πλωτές παραγκουπόλεις υπάρχουν στη Σανγκάη, και φαβέλες στο Ρίο, και κλοσάρ στο μετρό του Παρισιού.
Εμείς τί έχουμε φτιάξει τα τελευταία 40 χρόνια, απ’ την μεταπολίτευση και μετά; Τί αγαθά αποτελέσματα τίνος στρατηγικού σχεδιασμού 20ετίας, ή 30ετίας, ή 40ετίας απολαμβάνουμε σήμερα; Στη μέση τίνος κύκλου 10ετούς οράματος βρισκόμαστε τώρα; Δεν αναφέρομαι στο κράτος εν συνόλω, αλλά σε επίπεδο πόλεων. Ποια είναι τα δικά μας συγκριτικά πλεονεκτήματα πόλεων, έστω μέσα στη Μεσόγειο, αν όχι παγκόσμια; Η Αθήνα του Καμίνη; Μήπως η Θεσσαλονίκη του Μπουτάρη; Μήπως κάποια άλλη μικρότερη πόλη, αλλά ακριβώς γι αυτό, με μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας; Μια πανεπιστημιούπολη ίσως, όπως τα Γιάννινα, το Ηράκλειο, η Πάτρα, ο Βόλος, η Χίος; Μήπως εκεί, σε κάποιο δημοτικό μέγαρο συντελείται ένα μικρό θαύμα αναγέννησης; Ο μόνος Δήμος που κολυμπάει ενάντια στο ρεύμα του δυσώδους ποταμού της εξαθλίωσης και της απαξίωσης είναι ο Πειραιάς και ο Μιχαλολιάκος.
Πού είναι οι μιμητές του; Πού είναι οι ζηλωτές της δόξας του; Ποιος θα σηκώσει το βάρος της Αναγέννησης της χώρας, εάν αυτή δεν ξεκινήσει από την Τοπική Αυτοδιοίκηση; Και από τον συνειδητοποιημένο, διαβασμένο, προβληματισμένο ψηφοφόρο σε επίπεδο Δήμου;
ΝΤΙΑΝΟΥΠΟΛΗ 